Autorytet prawników z perspektywy filozofii analitycznej
Autorytet prawników z perspektywy filozofii analitycznej
StatusVoR
Alternative title
The Authority of Lawyers from the Perspective of Analytical Philosophy
Authors
Zajęcki, Maurycy
Mularski, Krzysztof
Monograph
Monograph (alternative title)
Date
2023-12-31
Publisher
Journal title
Prawo i Więź
Issue
Volume
4 (47)
Pages
Pages
111-168
ISSN
2299-405X
ISSN of series
Weblink
Access date
2024-02-21
Abstract PL
W opracowaniu przeprowadzone zostały rozważania filozoficzne nad pojęciem autorytetu prawników. W pierwszej kolejności wyeksplikowano pojęcie autorytetu, które zostało następnie wykorzystane do eksplikacji pojęcia autorytetu prawników. Wykorzystano do tego celu analizę filozoficzną pojęcia autorytetu zaproponowaną przez ojca Józefa Marię Bocheńskiego. Wywód przeprowadzono odrębnie co do dwóch rodzajów autorytetu: epistemicznego oraz deontycznego. Z przeprowadzonych rozważań wyprowadzono m. in. następujące wnioski. Po pierwsze, racjonalne (rozsądne) przypisanie danemu prawnikowi autorytetu ograniczone jest do wybranych subdziedzin prawa, przede wszystkim do subdziedziny dogmatyki prawniczej. Po drugie, nie sposób wskazać ani jednego kryterium, którego spełnienie gwarantowałoby racjonalność (rozsądek) uznania określonego prawnika za autorytet. Uznanie autorytetu pozostaje w sferze wolności każdego podmiotu. Po trzecie, jeśli ktoś zdecyduje się już uznać określonego prawnika za autorytet, przypisze określony stopień prawdopodobieństwa zdaniom deontycznym przez prawnika takiego wypowiadanym; stopień ten będzie wyższy niż 0,5, ale, o ile postępowanie tego, kto uznał autorytet, ma być racjonalne, nie może sięgnąć 1. Z wniosków tych płyną wnioski kolejne. Przede wszystkim, prawnicy nie mają żadnych szczególnych kompetencji w zakresie szeroko rozumianej moralności. Mimo tego, prawnicy niejednokrotnie nadużywają swojego autorytetu. Roszczenia wysuwane przez niektórych przynajmniej prawników, aby uznać ich za autorytety, stanowi zdumiewające urojenie prawników wysuwających takie roszczenia. Skoro prawnikom żadne szczególne kompetencje pozadogmatyczne, w tym zwłaszcza moralne, nie przysługują, a sądy konstytucyjne zajmują się w przeważającej mierze, jeśli nie niemal wyłącznie, właśnie moralnością, należałoby pomyśleć o wybieraniu sędziów tych sądów w wyborach powszechnych (a w każdym razie w inny sposób i przy przyjęciu innych założeń, niż dzieje się to obecnie).
Ogólny wydźwięk naszych wywodów jest taki, że do dziedzin wiedzy, które J.B. Bocheński uznawał za szczególnie podatne na pokusę nadużywania autorytetu (ekonomia polityczna, filozofia, teologia, sztuka militarna), trzeba dopisać nauki prawne.
Wnioski nasze można uogólnić, uważamy, na każdą dziedzinę poznania, w którym ujawnia się fenomen wielopłaszczyznowego opisu dziedziny tegoż poznania.
Abstract EN
The paper presents philosophical reflections on the concept of lawyers’ authority. The concept of authority is explained, which is then used to explain the concept of legal authority. For this purpose, a philosophical analysis of the concept of authority proposed by Józef Maria Bocheński was applied.
Abstract other
Keywords PL
filozoficzna analiza pojęcia autorytetu
autorytet prawniczy
kryteria racjonalnego uznania autorytetu
nadużycie autorytetu
autorytet prawniczy
kryteria racjonalnego uznania autorytetu
nadużycie autorytetu
Keywords EN
philosophical analysis of the concept of authority
an authority on law
criteria of rational recognition of authority
abuse of authority
an authority on law
criteria of rational recognition of authority
abuse of authority
Keywords other
Exhibition title
Place of exhibition (institution)
Exhibition curator
Type
License type
Funder
Time range from
Time range to
Contact person name
Related publication
Related publication
Grant/project name
Collections
Views
22Acquisition Date30.08.2025
Downloads
5Acquisition Date30.08.2025
Altmetrics©
Dimensions
Google Scholar
