De proxeneticis. O pośrednictwie handlowym w prawie rzymskim uwag kilka

StatusVoR
Simple item page
cris.lastimport.scopus2025-12-18T04:10:19Z
dc.abstract.enThe subject of this study is the institution of a trade intermediary in Roman law referred to as proxeneta. After the Punic Wars, Rome evolved into a global state, which contributed to rapid economic development, especially of trade. Merchants traversing vast swathes of the empire needed local support from people familiar with local law, customs and, above all, trade relations. The prototype for the activity of proxenetae were persons engaged in matchmaking or finding clients for prostitutes (lenocinium). The institution of the trade intermediary in Roman law is quite well studied in ancient and modern literature. However, there is no major study of this institution in the Polish-language literature. Hence, the aim of the study is primarily to familiarise the Polish reader with such issues as: who the proxeneta was, on what legal basis he acted, the manner of determining his remuneration, and the settlement of disputes between the intermediary and the person to whom he provided professional support. The question of the social evaluation of proxenetae’s activity is another interesting issue addressed in this study. The primary research method used is the legal-historical-dogmatic method. The research was essentially limited to an analysis of three passages by Ulpian preserved in D. 50.14. In addition, as part of the methodology, when analysing the aforementioned fragments, the author relied on their placement by Otto Lenel in the Palingenesia, which undoubtedly constitutes a novelty in the existing Romanist output. The main conclusion of the study is that the proxeneta is the archetype of today’s trade intermediary institution.
dc.abstract.plPrzedmiotem opracowania jest instytucja pośrednika handlowego w prawie rzymskim określanego jako proxeneta. Po wojnach punickich Rzym ewoluował w kierunku państwa globalnego, co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju gospodarczego, zwłaszcza handlu. Kupcy przemierzający ogromne połacie imperium potrzebowali lokalnego wsparcia ze strony osób znających miejscowe prawo, zwyczaje, a przede wszystkim stosunki handlowe. Pierwowzorem dla działalności proxenetae były osoby zajmujące się swataniem czy poszukiwaniem klientów dla prostytutek (lenocinium). Instytucja pośrednika handlowego w prawie rzymskim jest dość dobrze opracowana w literaturze dawnej i współczesnej. Nie istnieje natomiast żadne szersze opracowanie tej instytucji w piśmiennictwie polskojęzycznym. Stąd celem opracowania jest przede wszystkim przybliżenie polskiemu czytelnikowi takich kwestii, jak: kim był proxeneta, na jakiej podstawie prawnej działał, sposób określenia jego wynagrodzenia, rozstrzyganie sporów między pośrednikiem a osobą, której udział profesjonalnego wsparcia. Ciekawym zagadnieniem poruszanym w niniejszym studium jest również kwestia społecznej oceny działalności proxenetae. Podstawową zastosowaną metodą badawczą jest metoda prawno-historyczno-dogmatyczna. Badania zostały ograniczone zasadniczo do analizy trzech fragmentów autorstwa Ulpiana zachowanych w D. 50.14. Ponadto, w ramach metodologii, Autor przeprowadzając analizę wspomnianych fragmentów, opierał się na ich umiejscowieniu przez Otto Lenela w Palingenesia, co niewątpliwie stanowi novum w dotychczasowym dorobku romanistycznym. Podstawowym wnioskiem płynącym z opracowania jest stwierdzenie, że proxeneta jest archetypem dzisiejszej instytucji pośrednika handlowego.
dc.affiliationWydział Prawa w Warszawie
dc.affiliationInstytut Prawa
dc.contributor.authorSitek, Bronisław
dc.date.access2024-09-30
dc.date.accessioned2025-08-28T15:06:57Z
dc.date.available2025-08-28T15:06:57Z
dc.date.created2024
dc.date.issued2024
dc.description.abstract<jats:p>Przedmiotem opracowania jest instytucja pośrednika handlowego w prawie rzymskim określanego jako proxeneta. Po wojnach punickich Rzym ewoluował w kierunku państwa globalnego, co przyczyniło się do dynamicznego rozwoju gospodarczego, zwłaszcza handlu. Kupcy przemierzający ogromne połacie imperium potrzebowali lokalnego wsparcia ze strony osób znających miejscowe prawo, zwyczaje, a przede wszystkim stosunki handlowe. Pierwowzorem dla działalności proxenetae były osoby zajmujące się swataniem czy poszukiwaniem klientów dla prostytutek (lenocinium). Instytucja pośrednika handlowego w prawie rzymskim jest dość dobrze opracowana w literaturze dawnej i współczesnej. Nie istnieje natomiast żadne szersze opracowanie tej instytucji w piśmiennictwie polskojęzycznym. Stąd celem opracowania jest przede wszystkim przybliżenie polskiemu czytelnikowi takich kwestii, jak: kim był proxeneta, na jakiej podstawie prawnej działał, sposób określenia jego wynagrodzenia, rozstrzyganie sporów między pośrednikiem a osobą, której udział profesjonalnego wsparcia. Ciekawym zagadnieniem poruszanym w niniejszym studium jest również kwestia społecznej oceny działalności proxenetae. Podstawową zastosowaną metodą badawczą jest metoda prawno-historyczno-dogmatyczna. Badania zostały ograniczone zasadniczo do analizy trzech fragmentów autorstwa Ulpiana zachowanych w D. 50.14. Ponadto, w ramach metodologii, Autor przeprowadzając analizę wspomnianych fragmentów, opierał się na ich umiejscowieniu przez Otto Lenela w Palingenesia, co niewątpliwie stanowi novum w dotychczasowym dorobku romanistycznym. Podstawowym wnioskiem płynącym z opracowania jest stwierdzenie, że proxeneta jest archetypem dzisiejszej instytucji pośrednika handlowego.</jats:p>
dc.description.accesstimeat_publication
dc.description.issue3(99)
dc.description.physical119-132
dc.description.versionfinal_published
dc.identifier.doidoi.org/10.31743/sp.17002
dc.identifier.issn2719-4264
dc.identifier.issn1897-7146
dc.identifier.urihttps://share.swps.edu.pl/handle/swps/1709
dc.identifier.weblinkhttps://czasopisma.kul.pl/index.php/sp/article/view/17002/15427
dc.languagepl
dc.language.otheren
dc.pbn.affiliationnauki prawne
dc.rightsCC-BY
dc.rights.questionYes_rights
dc.share.articleOPEN_JOURNAL
dc.subject.entrade intermediation
dc.subject.enproxeneta
dc.subject.enintermediary remuneration
dc.subject.encharacteristics of intermediation
dc.subject.plpośrednictwo handlowe
dc.subject.plproxeneta
dc.subject.plwynagrodzenie pośrednika
dc.subject.plcharakterystyka pośrednictwa
dc.swps.sciencecloudsend
dc.titleDe proxeneticis. O pośrednictwie handlowym w prawie rzymskim uwag kilka
dc.title.alternativeDe proxeneticis. Some remarks on trade intermediation in Roman law
dc.title.journalStudia Prawnicze KUL
dc.typeJournalArticle
dspace.entity.typeArticle